2025/2026
PROGRAM
PROGRAM SZKOLNEGO KLUBU WOLONTARIUSZA
W ROKU SZKOLNYM 2025/2026
„Ważny jest rodzaj pomocy, którą się oferuje,
ale jeszcze ważniejsze od tego jest serce,
z jakim tej pomocy się udziela”.
Jan Paweł II
Przesłanie Papieża
I. WSTĘP:
Okres nauki w szkole jest najwłaściwszy dla kreowania postaw altruistycznych. Wykorzystując otwartość i ciekawość świata młodego człowieka poprzez wolontariat można osiągnąć dobroczynne piętno we wszystkich dziedzinach jego życia. Uczniowie są pełni pasji i zaangażowania. Często kierują się wrażliwością, troską o drugiego człowieka. Chcą nieść pomoc, służąc tak potrzebującym jak i samym sobie. Wolontariat rozwija wśród młodzieży postawę alternatywną dla konsumpcyjnego stylu życia i uzależnień. Stwarza okazję do wyszukiwania autorytetów i budowania świata wartości, pomaga w rozwijaniu zainteresowań, w szukaniu pożytecznej formy spędzania czasu wolnego. Podejmowana przez uczniów-wolontariuszy aktywność wpływa pozytywnie na rozwój ich osobowości, jest ważna i pożądana ze względu na wymiar edukacyjno-wychowawczy. Ukierunkowana jest ona na dwa zasadnicze obszary: środowisko szkolne i pozaszkolne. Program zakłada zaangażowanie młodzieży do działań wolontarystycznych:
– poza terenem szkoły – np. akcje pomocowe na rzecz potrzebujących (ubogich, chorych itp.) i przy współpracy instytucji i organizacji;
– na terenie szkoły i na rzecz szkoły – współdziałanie uczniów w zakresie edukacji poprzez wykorzystywanie pozytywnych wpływów rówieśniczych (pomoc rówieśnicza).
Bardzo ważne jest stwarzanie możliwości kształcenia młodych ludzi z zakresu funkcjonowania organizacji pozarządowych w Polsce i na świecie po to, aby lepiej mogli angażować się w różnego rodzaju przedsięwzięcia społeczne. Program jest przeznaczony dla uczniów szkoły podstawowej. Oferta skierowana jest do osób chcących „pracować” we wszystkich obszarach życia społecznego, a w szczególności w zakresie pomocy społecznej, kultury, ekologii, edukacji, sportu.
Czym jest Szkolny Klub Wolontariusza?
Głównym celem programu jest wolontarystyczna aktywizacja młodzieży ze szkoły podstawowej oraz ujęcie spontanicznych chęci do działania młodych ludzi w bardziej stałe i usystematyzowane ramy organizacyjne. Klub rozwija działalność zarówno na zewnątrz, wszędzie tam gdzie potrzebna jest pomoc innych, jak i wewnątrz szkoły, na rzecz jej samej społeczności uczniowskiej. Uczniowie angażowani są w prace na rzecz środowiska lokalnego. Jest to zatem element edukacji społecznej oraz integracja ze środowiskami defaworyzowanymi (np. seniorów, osób niepełnosprawnych itp.). SKW przygotowuje młodzież do aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym i obywatelskim, rozwija ich zainteresowania, umiejętności interpersonalne, a przede wszystkim niesie ze sobą wiele wartości wychowawczych, kształtujących kreatywność, odpowiedzialność i otwartość na drugiego człowieka.
W skład Szkolnego Klubu Wolontariusza wchodzą:
– opiekunowie Klubu (nauczyciel przewodniczący i członkowie);
– lider Klubu (wybrany spośród uczniów);
– członkowie Klubu – uczniowie szkoły.
Opiekunowie i lider kierują poczynaniami Klubu, reprezentują Klub na zewnątrz.
Planowane efekty działań SKW:
– lepsze poznanie środowiska lokalnego, jego potrzeb i możliwości działania;
– wzmocnienie i usprawnienie działań podejmowanych przez wolontariuszy;
– zwiększenie samodzielności i efektywności młodych ludzi;
– poznanie struktur działania sektora pozarządowego.
II. POSTANOWIENIA OGÓLNE:
1. Wolontariat- to bezpłatne, dobrowolne, świadome działanie na rzecz innych, wykraczające poza więzi rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
2. Wolontariusz- (łac. volontarius = dobrowolny, chętny) w Słowniku Wyrazów Obcych i Zwrotów Obcojęzycznych W. Kopalińskiego, Wiedza Powszechna, wyd. IX, Warszawa 1975 r. czytamy, że jest to wojskowy, dawniej ochotnik, albo praktykant pracujący bez wynagrodzenia dla nauczenia się zawodu. W Słowniku Wyrazów Obcych, Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 27, Warszawa 1993 r. określany jest jako bezpłatna forma stażu w szpitalu lekarza zdobywającego praktykę. Współczesna definicja określa wolontariusza jako kogoś, kto dobrowolnie, bez wynagrodzenia, świadomie działa na rzecz innych nie będących jego bliskimi. Wolontariuszem może być każdy, w każdej dziedzinie życia społecznego. Może to być również pomaganie środowisku naturalnemu.
3. Wolontariat szkolny- inicjatywa młodzieży, skierowana do ludzi młodych, którzy chcą pomagać najbardziej potrzebującym, inicjować działania w środowisku lokalnym, wspomagać różnego typu inicjatywy charytatywne, kulturalne.
III. CELE I DZIAŁANIA:
Cele szczegółowe programu SKW:
– system włączania młodzieży w życie społeczności szkolnej i środowiska lokalnego o charakterze akcyjnym;
– tworzenie więzi między uczniami a nauczycielami;
– zapoznanie młodzieży z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie;
– uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych;
– kształtowanie postaw prospołecznych;
– rozwijanie empatii, zrozumienia;
– inspirowanie do aktywnego spędzania czasu wolnego;
– kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności;
– zawieranie głębokich, wartościowych przyjaźni;
– kształtowanie umiejętności działania zespołowego;
– zwiększenie satysfakcji nauczycieli z wykonywanej pracy;
– budowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań;
– współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi;
– współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się;
– kultywowanie i wzbogacanie tradycji szkoły zgodnie z założeniami programu wychowawczego placówki;
– dawanie możliwości wykorzystania własnych umiejętności i doświadczeń;
– zdobywanie doświadczenia w nowych dziedzinach;
– wspieranie ciekawych inicjatyw młodzieży szkolnej;
– przekazywanie wiedzy na temat ruchu pozarządowego;
– wzmocnienie działań organizacji społecznych i pozarządowych poprzez wykorzystanie potencjału wiedzy i umiejętności młodzieży;
– prowadzenie akcji pomocowych na rzecz osób potrzebujących, instytucji i organizacji społecznych.
IV. PRAWA I OBOWIĄZKI WOLONTARIUSZA I KOORDYNATORA WOLONTARIATU:
Prawa wolontariusza:
1. Wolontariusz ma prawo do zgłaszania własnych propozycji i inicjatyw.
2. Wolontariusz ma prawo do podejmowania pracy w wymiarze nie utrudniającym nauki w szkole i pomocy w domu.
3. Wolontariusz ma prawo do wsparcia ze strony koordynatora, opiekuna lub innych pracowników Szkolnego Klubu Wolontariatu.
4. Nie wolno wywierać na wolontariusza presji moralnej w związku z realizowanym zadaniem pozostającym w konflikcie z jego przekonaniami.
8. Członkowie wolontariatu poświęcają się dla innych, ale nie zapominają o sobie.
Wolontariusze są nagradzani za swoją pracę pochwałą, dyplomem.
Każdy ma prawo przystąpić do Klubu jak i od niego odejść uprzedzając odpowiednio wcześniej opiekunów Szkolnego Klubu Wolontariusza.
Obowiązki wolontariusza:
1. Niepełnoletni członkowie Szkolnego Klubu Wolontariatu muszą przedstawić pisemną zgodę rodziców lub opiekunów na działanie w wolontariacie.
2. Wolontariusz ma obowiązek systematycznie uczestniczyć w spotkaniach, szkoleniach, warsztatach i pracach SKW.
3. Wolontariusze są słowni i wywiązują się ze swoich obowiązków.
4. Wolontariusze nie otrzymują wynagrodzenia, ani żadnych świadczeń za swoją pracę.
5. Członkowie wolontariatu starają się w szkole i poza nią zachowywać kulturalnie i być wzorem dla innych uczniów.
6. Wolontariusz ma obowiązek respektować zasady SKW takie, jak:
a) zasada osobistej pracy nad własnym rozwojem;
b) zasada zaangażowania na rzecz potrzebujących pomocy;
c) zasada troski o los słabszych;
d) zasada równości;
e) zasada prawdy, przyjaźni, życzliwości, szacunku.
7. Wolontariusz może zostać skreślony z listy wolontariuszy za nieprzestrzeganie Regulaminu Szkolnego Klubu Wolontariusza.
Cechy wolontariusza:
– dużo optymizmu i chęć do działania;
– motywacja do niesienia pomocy potrzebującym;
– umiejętność wygospodarowania wolnej chwili;
– odwaga, empatia i otwartość;
– odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność;
– kultura osobista.
Kodeks etyczny wolontariusza:
1. Być pewnym - zastanów się, dlaczego chcesz pomagać innym ludziom.
2. Być przekonanym - nie oferuj swej pomocy, jeśli nie jesteś przekonany o wartości tego, co robisz.
3. Być lojalnym - zgłaszaj sugestie, nie „uderzaj” w innych.
4. Przestrzegać zasad - nie krytykuj rzeczy, których nie rozumiesz. Może okazać się, że mają swoje uzasadnienie.
5. Mówić otwarcie- pytać o rzeczy, których nie rozumiesz. Nie pozwól, by tłumione wątpliwości i frustracje odciągnęły Cię od tego, co najważniejsze, bądź zmieniły w osobę stwarzającą problem.
6. Chętnie uczyć się - rozszerzaj swoją wiedzę.
7. Stale się rozwijać - staraj się wiedzieć jak najwięcej o Twojej organizacji i pracy.
8. Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą - będziesz pracował lepiej i z większą satysfakcją, wykonując to, czego od Ciebie się oczekuje.
9. Być osobą na której można polegać - praca jest zobowiązaniem. Wykonaj to, co zgodziłeś się zrobić. Nie składaj obietnic, których nie jesteś w stanie spełnić.
10. Działać w zespole - znajdź dla siebie miejsce w grupie. Samotnik działający na własną rękę jest mało skuteczny.
Zadania koordynatora (przewodniczącego):
1. Utrzymywanie stałego kontaktu z organizacjami i instytucjami, z którymi współpracuje wolontariat szkolny.
2. Tworzenie atmosfery zaufania i otwartości.
3. Dawanie poczucia bezpieczeństwa, które sprzyja dobrej współpracy.
4. Organizowanie spotkań organizacyjnych, mających na celu zapoznanie młodzieży z planowanymi działaniami oraz przydziałem obowiązków.
5. Stwarzanie systemu gratyfikacji wolontariuszy zależnej od wkładu pracy.
6. Organizowanie wspólnie z wolontariuszami Dnia Wolontariusza - 5 grudnia.
7. Przygotowywanie rocznych sprawozdań z pracy wolontariuszy.
V. PLANOWANIE PRACY W SKW:
System rekrutacji:
– wywieszanie plakatów zachęcających młodzież do włączenia się w pracę wolontariatu, informujących o działalności SKW oraz naborze (na początku każdego roku szkolnego);
– informacje na gazetce szkolnej;
– zachęcanie uczniów do działań w Szkolnym Klubie Wolontariatu podczas rozmów, akcji wolontariatu, akcji charytatywnych, prac we współpracy z SU ;
– w trakcie roku szkolnego- rozmowy zaangażowanych wolontariuszy z przyjaciółmi, znajomymi, zachęcanie do pracy na rzecz innych;
– lekcje wychowawcze poświęcone idei wolontariatu;
– wyznaczenie terminu spotkania organizacyjnego, na którym przedstawione zostaną podstawowe informacje i cele.
Spotkania mające na celu:
– pogłębienie motywacji;
– organizację działań;
– tworzenie projektów;
– uzupełnianie „mapy” potrzeb środowiska szkolnego i lokalnego;
– monitorowanie działalności wolontariuszy;
– wymianę doświadczeń;
– szkolenie podstawowe, podczas którego przybliżona zostanie idea wolontariatu, obszary pomocy, zasady pracy i etyki działalności wolontarystycznej, prawa i obowiązki wolontariuszy oraz motywacja do pracy.
Celem spotkania jest zapoznanie wolontariuszy z organizacją SKW jako całością, tak, aby czuli się za nią odpowiedzialni. W zależności od potrzeb związanych z charakterem podejmowanych przez wolontariuszy pracy organizowane są na terenie szkoły spotkania z zakresu idei wolontariatu oraz tematyki związanej z realizowanymi zasadami, jak również zajęcia warsztatowe rozwijające umiejętności komunikacyjne i negocjacyjne uczniów.
Nagradzanie wolontariuszy:
1. Członkowie wolontariatu mogą być nagradzani poprzez:
a) wyrażenie uznania ustnego;
b) pochwałę na forum szkoły (od koordynatora, dyrektora);
c) przyznanie pozytywnych uwag;
d) wręczenie dyplomu i przedstawienie wyników jego pracy;
e) powierzanie coraz bardziej odpowiedzialnych zadań.
2. Nagradzanie wolontariuszy ma walor motywujący, podkreślający uznanie dla działalności wolontariusza.
Rezygnacja z pracy w wolontariacie:
1. Każdy wolontariusz ma prawo zrezygnować z pracy w wolontariacie.
2. Od momentu podjęcia decyzji o rezygnacji, wolontariusz ma dwa tygodnie na dostarczenie opiekunom wolontariatu pisemnego oświadczenia o rezygnacji z podpisem rodzica.
Sposoby ewaluacji:
– sprawozdanie z pracy Szkolnego Wolontariatu;
– rejestr akcji charytatywnych, instytucji, w których są obecni wolontariusze;
– zdjęcia z imprez;
– strona internetowa;
– artykuły w prasie szkolnej i lokalnej;
– podziękowania od osób i instytucji;
– wywiad z podopiecznymi na temat świadczonej pomocy;
Szkolny Wolontariat obchodzi swoje święto 5 grudnia w Międzynarodowy Dzień Wolontariusza, który został ustanowiony rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ z lipca 1997 r. To dowód uznania dla ludzi, poświęcających swój cenny czas i umiejętności w celu niesienia pomocy innym. To okazja do podsumowań, spotkań, podziękowań, ale również do przeprowadzania kolejnej akcji wolontarystycznej.