Deklaracja Praw Dziecka została uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 roku. Jest to zbiór postulatów dotyczących zapewnienia dzieciom właściwych warunków życia i rozwoju.

Obejmuje 10 głównych zasad, które m.in. głoszą: równość praw dzieci, prawo do warunków zapewniających prawidłowy rozwój psychiczny i fizyczny, prawo do bezpłatnego wykształcenia (przynajmniej elementarnego), ochronę przed dyskryminacją rasową lub religijną.

 

PRAWA DZIECKA

Każde dziecko ma prawo do:

1. ŻYCIA, MIŁOŚCI, SZCZĘŚCIA I RADOŚCI

2. POSIADANIA DOMU I RODZINY

3. TAJEMNIC, PRYWATNOŚCI I WŁASNEGO ZDANIA

4. SAMOTNOŚCI, MARZEŃ, ODPOCZYNKU, SNU I WOLNEGO CZASU

5. RÓWNOŚCI, WOLNOŚCI, PRZYJAŹNI I SZACUNKU

6. SWOBODY SUMIENIA I WYZNANIA

7. ŻYCIA BEZ PRZEMOCY

8. ZABAWY I WYBORU JEJ TOWARZYSZY

9. WYBORU JEDZENIA

10. NARODOWOŚCI I TOŻSAMOŚCI

11. OPIEKI MEDYCZNEJ

12. OCHRONY ZDROWIA I BEZPIECZEŃSTWA

13. ODMIENNEGO WYGLĄDU ZEWNETRZNEGO

14. WIEDZY I NAUKI PRZEZ ZABAWĘ

15. NIEWIEDZY, ZADAWANIA PYTAŃ I ROZWIJANIA ZAINTERESOWAŃ

16. SPRAWIEDLIWEJ OCENY

17. NIEPOWODZEŃ I ŁEZ

18. NIETYKALNOŚCI OSOBISTEJ

 

Prekursorem walki o prawa dzieci był Janusz Korczak, który napisał Nie ma dzieci – są ludzie oraz Dziecko – już mieszkaniec, obywatel i już człowiek.

Janusz Korczak – przyjaciel dzieci, (ps. „Stary Doktor”) (właściwe nazwisko Henryk Goldszmit) urodził się w Warszawie, w rodzinie żydowskiej. Był:- lekarzem,- pedagogiem,- wychowawcą,- pisarzem. Walczył o dobro, sprawiedliwość i ochronę praw dziecka. W 1912 roku założył Dom Sierot dla dzieci żydowskich, a w 1919 roku współprowadził sierociniec dla dzieci polskich mieszczących się na Bielanach. W obu domach były przestrzegane prawa dzieci. Troszczył się o rozwój samorządności dzieci i młodzieży. Powołał Dziecięce Sądy Koleżeńskie i samorządy wychowanków. W dorobku Janusza Korczaka odnajdujemy wiele książek dla dzieci, ale zacząć wypada od wzmianki, że wydawał w międzywojniu gazetkę „Mały Przegląd” – specjalnie dla najmłodszych czytelników, goszcząc jednocześnie w radio ze swymi trafnymi diagnozami potrzeb wśród dorastających. Dorosłym dedykował natomiast książkę „Prawo dziecka do szacunku” oraz „Jak kochać dziecko”. Ponadto wiele napisał przede wszystkim dla dzieci. Któż przecież nie słyszał o takich pozycjach jak „Kajtuś Czarodziej”, czy wreszcie „Król Maciuś I”, „Kiedy znów będę mały” oraz „Bankructwo Małego Dżeka”. Zginął w obozie koncentracyjnym w Treblince, w 1942 roku. Poniósł śmierć niejako na życzenie, bowiem zgodził się odejść w komorze gazowej, dotrzymując wierności swym dzieciom i wychowawcom Domu Sierot. Choć dawano mu wybór, zdecydował się odejść tak jak jego wychowankowie.

 

Marcin Brykczyński - O prawach dziecka

 

Niech się wreszcie każdy dowie

I rozpowie w świecie całym,

Że dziecko to także człowiek,

Tyle, że jeszcze mały.

Dlatego ludzie uczeni,

Którym za to należą się brawa,

Chcąc wielu dzieci los odmienić,

Stworzyli dla Was mądre prawa.

Więc je na co dzień i od święta

Spróbujcie dobrze zapamiętać:

 

Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego,

A szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego.

 

Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi

I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.

 

Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać,

I każdego mogę zawsze na ratunek wzywać.

 

Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami,

Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami.

 

Nikt nie może moich listów czytać bez pytania,

Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.

 

Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa,

A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa.

 

Tak się tu w wiersze poukładały

Prawa dla dzieci na całym świecie,

Byście w potrzebie z nich korzystały

Najlepiej, jak umiecie.

 

Julia Nałęcz